Geo-Economy and Inclusive Growth - INNOVIS2022

SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES - Department of Geography
9 Jul 2022 to 23 Jul 2022
Naxos

Πληροφορίες για την Νάξο

Στην καρδιά του Αιγαίου, βρίσκεται η Νάξος, το γοητευτικό νησί των Κυκλάδων με την φυσική ομορφιά και το εύφορο έδαφος.

Η Νάξος είναι το μεγαλύτερο και πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων. Το πλούσιο γεωγραφικό της ανάγλυφο δημιουργεί έντονες εναλλαγές τοπίων. Ψηλά βουνά, εύφορες κοιλάδες, λιβάδια, οροπέδια, πηγές, χείμαρροι, σπήλαια, ατέλειωτες αμμουδιές, αμμόλοφοι που φιλοξενούν δάση από κέδρους, όλα συνυπάρχουν αρμονικά πάνω στο μικρό αυτό κομμάτι γης.

Η Νάξος είναι από τα λίγα νησιά που κατοικούνται συνεχώς από τα πανάρχαια χρόνια (τέλος της 4ης χιλιετίας π.Χ.) μέχρι τις μέρες μας. Επάνω της μπορείς να "διαβάσεις" την ιστορία του Αιγαίου αφού όλες οι περίοδοι της ιστορίας άφησαν πίσω τους ίχνη και μνημεία μοναδικά, διάσπαρτα σε όλο το νησί. Η Νάξος απόκτησε τις τελευταίες δεκαετίες τον κοσμοπολίτικο αέρα του σύγχρονου τουριστικού θέρετρου αλλά συγχρόνως διατηρεί το παραδοσιακό χρώμα της και τον λαϊκό πολιτισμό της. Η Χώρα, λιμάνι και διοικητικό κέντρο του νησιού, είναι μία σύγχρονη πολιτεία που παρέχει όλες τις υπηρεσίες και ανέσεις. Κέντρο υγείας, τράπεζες, ταχυδρομείο, πολύ καλή αγορά, δεκάδες εστιατόρια, μπαρ και καφέ. Έχει έντονη νυχτερινή ζωή όχι μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπως τα περισσότερα νησιά, αλλά όλο τον χρόνο.

Η Νάξος σήμερα είναι από τα πιο κοσμοπολίτικα νησιά των Κυκλάδων, με μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Οι κάτοικοι, εκτός από τον τουρισμό, ασχολούνται με την γεωργία, τη κτηνοτροφία, τα λατομεία μαρμάρου και το εμπόριο που απασχολεί ένα μεγάλο κομμάτι των Ναξιωτών. Στο νησί πνέει ο αέρας ενός σύγχρονου τουριστικού θέρετρου αλλά συγχρόνως διατηρεί το παραδοσιακό χρώμα της και τον λαϊκό πολιτισμό της.

Στο νησί θα βρείτε απέραντες αμμουδιές, με πεντακάθαρα νερά και κέδρους, σαγηνευτικά τοπία και πολλές φυσικές ομορφιές που δεν περνούν απαρατήρητες. Το νησί προσφέρει ιδανικές συνθήκες σε όσους αγαπούν τα θαλάσσια σπορ. Το windsurf είναι το πιο συνηθισμένο άθλημα λόγω των μοναδικών ανέμων που πνέουν στο νησί.

Μπορείτε να επισκεφθείτε τα χωριά και να δείτε την κουλτούρα του νησιού καθώς και τα σημαντικά ιστορικά μνημεία της Νάξου.

Η Νάξος είναι ένα νησί με μεγάλη ιστορία και έντονη παρουσία στην δημιουργία του ελληνικού πολιτισμού. Ίσως είναι το μοναδικό νησί των Κυκλάδων που συγκεντρώνει τόσο σημαντικό ιστορικό ενδιαφέρον από διαφορετικές εποχές.

Η Ιστορία της Νάξου:

Η Νάξος είχε κατοικηθεί από τους προϊστορικούς χρόνους. Ο Ζευς, ο πατέρας των θεών των αρχαίων Ελλήνων, γεννήθηκε στην Κρήτη και ανατράφηκε στη Νάξο και έδωσε το όνομά του στο πιο ψηλό βουνό της, τον Ζα (1004 μ.).

Αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη μιας αναπτυγμένης κοινωνίας, ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ. Το νησί κατοικείται από την εποχή του λίθου. Μεταξύ 3200 και 1100 π.χ. αρχίζει η εποχή του χαλκού για τη Νάξο. Το νησί εμφανίζεται (παρουσιάζεται) δυναμικά στο χώρο του Αιγαίου την 3η χιλιετία π.Χ. σαν σημαντικό κέντρο του λεγόμενου "Κυκλαδικού Πολιτισμού". Ευρήματα της εποχής εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού και στο αρχαιολογικό μουσείο της Απειράνθου.

Στην αρχή της 2ης χιλιετίας οι Μινωίτες γίνονται κυρίαρχοι του Αιγαίου και στα μέσα της ίδιας χιλιετίας την παραδίδουν τη Ναξο στους Μυκηναίους. Τα Μυκηναϊκά κέντρα της κυρίως Ελλάδας χρησιμοποιούν τις Κυκλάδες σαν γέφυρες για την εξάπλωσή τους προς την Ανατολή. Στον αρχαιολογικό χώρο της Γκρόττας μπορείτε να δείτε ένα τμήμα της μυκηναϊκής πρωτεύουσας της Νάξου (1300 π.Χ.) που αποκαλύφθηκε κάτω από την πλατεία της μητρόπολης, στη Χώρα. Στη συνέχεια οι Ίωνες κατοικούν στο νησί και η Γεωμετρική εποχή (1100-700π.Χ.) είναι πλέον γεγονός. Η Νάξος διανύει μία περίοδο μεγάλης ανάπτυξης. Η ανάπτυξη κορυφώνεται τους αρχαϊκούς χρόνους (7ος - 6ος αι. π.Χ.) και συνοδεύεται από την άνθηση των τεχνών, ιδιαίτερα της γλυπτικής και της αρχιτεκτονικής. Σε αυτό βοήθησε ο πλούτος του υπεδάφους της Νάξου, το άφθονο μάρμαρο που ήταν η πρώτη ύλη και η σμύριδα που χρησίμευε για την τελική λείανση των έργων. Η γλυπτική της αρχαϊκής εποχής αντιπροσωπεύεται στη Νάξο από τους δύο υπερμεγέθεις μισοτελειωμένους Κούρους, τον Κούρο των Μελάνων και τον Κούρο του Απόλλωνα. Η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε επίσης στην ύπαιθρο της Νάξου, δύο πολύ σημαντικά ιερά των αρχαϊκών χρόνων, το Ιερό των Υρίων, νότια της Χώρας, στη θέση Λιβάδι και το Ιερό του Γύρουλα, κοντά στο χωριό Σαγκρί. Στην ίδια εποχή (6ος αι. π.Χ.) ανήκει και ο μεγάλος ναός του Απόλλωνα (Πορτάρα), στο νησάκι Παλάτια, στην άκρη του λιμανιού.

Περί το 536-535 π.Χ. ο Πεισίστρατος ο Αθηναίος εξαιτίας της διαμάχης δημοκρατικών και αριστοκρατίας, εξορίζει στο νησί τον πολιτικό του αντίπαλο, τον τύραννο Λύγδαμη. Η Νάξος περνάει μια περίοδο έντονης ακμής και δόξας κατακτώντας την Άνδρο και την Πάρο. Για πολλά χρόνια κυριαρχούσε στην θάλασσα και διατηρούσε στρατό περίπου 8000 ανδρών. Η εξουσία πέρασε στα χέρια των τοπικών αρχόντων όταν οι Σπαρτιάτες κατέρριψαν τον Λύγδαμη. Ο τύραννος της Μιλήτου, Αρισταγόρας παρενέβη και το νησί πέρασε υπό τον έλεγχο των Περσών. Η αποτυχία της εκστρατείας στην Νάξο προκάλεσε την εξέγερση στην Ιωνία που οδήγησε στην έναρξη των Περσικών πολέμων.

Το 490 π.Χ. οι Πέρσες στρατηγοί Δάτης και Αρταφέρνης με 600 τριήρεις καίνε τους ναούς και την πόλη της Νάξου. Ο Ελληνοπερσικός πόλεμος βρίσκει τους Ελληνες νικητές και η Νάξος γίνεται μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Η επανάσταση κατά της συμμαχίας δεν είχε αποτέλεσμα. Το 453 π.Χ. το νησί αποικήθηκε από Αθηναίους πληρώνοντας ετήσιο φόρο 6 ταλάντων στην αρχή και 15 μετέπειτα. Μετά την μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες και πέρασε υπό την κατοχή του Πτολεμαίου ο οποίος εισήγαγε την λατρεία των αιγυπτιακών θεοτήτων. Στα χρόνια των Ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων η Νάξος βρισκόμενη υπό την εξουσία της Ρόδου αποτελούσε τόπο εξορίας από την Ρώμη.

Στην διάρκεια της Ελληνιστικής εποχής (323- 41 π.Χ.) ανήκει ένα σπουδαίο μνημείο της Νάξου, ο «Πύργος του Χειμάρρου», κοντά στο χωριό Φιλώτι. Ένας άλλος αρχαίος ελληνικός πύργος είναι ο «Παλαιόπυργος της Πλάκας», ανάμεσα στο χωριό Τρίποδες και την παραλία της Πλάκας. Το 41 π.Χ. η Νάξος έγινε ρωμαϊκή επαρχία και χρησιμοποιήθηκε σαν τόπος εξορίας. Ακολουθεί η Βυζαντινή εποχή (330-1207 μ.Χ.) με την προσέλευση του χριστιανισμού τον 4ο αι. μ.Χ. βρίσκει τη Νάξο σε περίοδο αφάνειας. Την θέση των αρχαίων ιερών πήραν οι χριστιανικές εκκλησίες, που μέχρι και σήμερα ξεπερνούν τις 500 στο αριθμό.

Το 1207 ο Μάρκος Σανούδος, αποβιβάζεται με τους άντρες του στον όρμο της Αγιασσού, και μετά από πολιορκία 5 εβδομάδων κατακτά το νησί. Διαδοχικά κατακτά και άλλα 18 νησιά του Αιγαίου, ιδρύει το Δουκάτο του Αιγαίου με έδρα τη Νάξο, και επιβάλει την φεουδαρχία. Μεταφέρει την πρωτεύουσά του, από το κάστρο του Απαλίρου, στη θέση της σημερινής Χώρας. Στο λόφο που αποτελεί την φυσική ακρόπολη της πόλης, ο Σανούδος, έκτισε το Κάστρο της Χώρας χρησιμοποιώντας υλικά από την αρχαία πόλη. Οι άρχοντες έκτισαν στην ύπαιθρο ενετικούς πύργους για θερινές κατοικίες και για προστασία σε περίπτωση πειρατικών επιδρομών. Νεότεροι πύργοι (17ος αι.) είναι ο Πύργος της Αγιάς ο οποίος καταστράφηκε τα τελευταία χρόνια από πυρκαγιά και βρίσκεται στις βόρειες ακτές της Νάξου, και ο πύργος-μοναστήρι της Παναγίας της Υψηλοτέρας, έξω από το χωριό Γαλήνη. 20 διαφορετικοί δούκες πέρασαν διαδοχικά από το δουκάτο της Νάξου εως το 1537. Τότε, χωρίς προφανή λόγο, ο δούκας Κρίσπος παρέδωσε τα κλειδιά της πόλης στον Μπαρμπαρόσα. Οι Τούρκοι κράτησαν αιχμάλωτο στο πλοίο τον Κρίσπο και λεηλάτησαν την πόλη και το παλάτι. Αξίωσαν 5000 χρυσά νομίσματα ως ετήσιο φόρο για την ελευθερία του. Το 1564 ο δούκας απεβίωσε και την θέση του πήρε ο γιος του Ιάκωβος που υποχρεώθηκε να αποχωρήσει το 1566 και το δουκάτο πέρασε στην κυριαρχία του Ιωσήφ Ναζί από το Ισραήλ.

Η Νάξος παρέμεινε στην κυριαρχία των Τούρκων μέχρι το 1829 και λίγο μετά εντάχθηκε στο ελληνικό κράτος. Στην διάρκεια των νεότερων χρόνων της Νάξου δημιουργούνται σμυριδωρυχεία στην ανατολική πλευρά του νησιού στο δρόμο προς τον Λιόνα. Τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα της Νάξου ανθίζουν το νησί οικονομικά και ο τουρισμός ανακαλύπτει τη Νάξο στην δεκαετία του ’80.

Η Χώρα είναι η πρωτεύουσα, το διοικητικό κέντρο και το λιμάνι του νησιού. Το νησί είναι ανεπτυγμένο τουριστικά και μπορεί να προσφέρει όλες τις σύγχρονες ανέσεις κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου. Πολλά ιστορικά μνημεία βρίσκονται μέσα στη Χώρα όπως η Πορτάρα, ο αρχαιολογικός χώρος της Γκρόττας και το Ενετικό Κάστρο που μαρτυρούν το παρελθόν της πόλης. Στη Χώρα μπορείτε να επισκεφθείτε και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου. Τις καλοκαιρινές μέρες, ο κόσμος συγκεντρώνεται στην παραλία του Αϊ Γιώργη που βρίσκεται στην νότια πλευρά της Χώρας και στην παραλία της Γκρόττας, στη βόρεια πλευρά της Χώρας, κοντά στο λιμάνι.

Εκτός Χώρας, το Χαλκί, στο κέντρο του λεκανοπέδιου της Τραγέας, είναι η πρωτεύουσα και το διοικητικό κέντρο του δεύτερου δήμου της Νάξου, του δήμου Δρυμαλίας και περιλαμβάνει τα χωριά της Τραγέας και της ορεινής Νάξου. Η περιοχή της Τραγέας, στο κέντρο της Νάξου, είναι κατάφυτη από ελιές και οπωροφόρα δένδρα και αποτελεί από την αρχαιότητα το πιο πλούσιο και εύφορο κομμάτι του νησιού. Γύρω από το Χαλκί, ανάμεσα στα δένδρα, ξεπροβάλλουν τα χωριά της Τραγέας: Καλόξυλος, Ακάδημοι, Χείμαρρος, Τσικαλαριό, Δαμαριώνας, Δαμαλάς. Η περιοχή αποκαλείται "Μικρός Μυστράς" εξ αιτίας του μεγάλου αριθμού των εκκλησιών της που χρονολογούνται από τον 6ο μέχρι τον 14ο αιώνα.